|
Jürgen Partenheimer wordt in 1947 geboren in München, waar hij opgroeit en na de middelbare school kunstgeschiedenis en filosofie gaat studeren. Hij vervolgt en voltooit zijn opleiding in de Verenigde Staten. Zijn eerste stappen als beeldend kunstenaar heeft hij dan al gezet. Medio jaren zeventig keert hij terug naar München, om daar in 1976 te promoveren. Kort daarna heeft hij zijn eerste galerie-exposities.
|
|
|
In de jaren tachtig neemt Partenheimer deel aan de grote kunstbiennales (Parijs, São Paulo, Venetië). Vooraanstaande musea over de hele wereld organiseren exposities rond zijn werk. Op uitnodiging werkt hij op verschillende plekken als ‘artist in residence’, en hij ontvangt diverse belangrijke kunstprijzen. Behalve als beeldend kunstenaar, maakt hij ook carrière als kunsthistoricus en -filosoof. Over de hele wereld vervult hij professoraten en gastdocentschappen.
Werk op papier
Partenheimer werkt graag en veelvuldig op papier, waarbij hij een voorliefde heeft voor de aquarel. Begin jaren 80 creëert hij zijn eerste papiercollages en in de tweede helft van dat decennium gaat hij ook grafische technieken gebruiken. Begin jaren 90 verschijnen zijn eerste sculpturen.
|
|
|
|
Jürgen Partenheimer, Zonder titel, 1995
3 linoleumsnedes, 51,0 x 39,6 cm (blad)
Collectie Olla Art
|
|
Bekend zijn de Copan-tekeningen die Partenheimer tussen 2005 en 2007 maakt als ‘artist in residence’ in het beroemde Edifício Copan in São Paulo. Hij houdt daar ook een dagboek bij, een vorm die hij vaker zal gebruiken. Zo creëert en toont hij in 2014 naar aanleiding van zijn verblijf in Vancouver ‘The Raven Diaries’, een compilatie van tekeningen en teksten.
Projecten
Door zijn hele kunstenaarsloopbaan heen, gaat Partenheimer allianties aan met andere kunstdisciplines. Samenwerking met componist Kevin Volans leidt tot The Partenheimer Project (2007), een stuk voor drie ensembles waarvan de eerste uitvoering plaatsvindt in Birmingham.
In 2013 volgt het project Schaustelle, een expositie onder auspiciën van de Pinakothek der Moderne in München. In de cilindrisch gevormde en transparante ruimte van het Audio Museum Mobile in Ingolstadt richt Partenheimer met tekeningen, sculpturen en een aantal ruimtelijke ingrepen een bijzondere expositie in.
In 2015 begint Partenheimer aan het project ‘One Hundred Poets’, dat in eerste instantie uitmondt in een kunstenaarsboek met 11 linoleumsnedes en gedichten van verschillende auteurs. De volgende jaren zet hij het project voort, tot zijn voltooiing in 2021. Een uitvoerige toelichting is te vinden op YouTube (‘One Hundred Poets. Ein Abend zu dem Projekt von Jürgen Partenheimer’ – 27 oktober 2021).
Livres d’artistes
Partenheimer heeft tijdens zijn loopbaan de hand in vele livres d’artistes (kunstenaarsboeken), veelal in samenwerking met schrijvers of dichters. Deze boeken nemen verschillende vormen aan, van Irrawaddy (1980) en Die Fliegende Birke (1981), waarin het boek een vrijplaats is voor ideeën en er een losse, bijna schetsmatige manier van werken wordt gehanteerd, tot meer prestigieuze boekwerken als Giant Wall (1991), Über den Irrtum (1999) en A la rêveuse matière / Aan de dromende materie (2002), waarin de relatie van tekst (veelal poëzie) en beeld wordt geëxploreerd.
|
|
|
|
Jürgen Partenheimer & Francis Ponge, A la rêveuse matière, 2002
Met twee etsen van Jürgen Partenheimer, 36,2 x 28 cm
Collectie Olla Art
|
|
Axis Mundi
In 2000 krijgt Partenheimer een beurs voor China. In het Nationaal Museum voor Schone Kunsten in Beijing en in het Nanjing Museum verzorgt hij een retrospectief van zijn werk. In de Verboden Stad wordt zijn beeld ‘Axis Mundi’ opgericht.
|
|
|
|
Oprichting van ‘Axis Mundi’ in de Verboden Stad in Beijing (2000)
|
|
In 2016-2017 neemt Partenheimer deel aan de tentoonstelling Sculpture in the City in Londen. Ook daar wordt zijn beeld ‘Axis Mundi’ opgericht. Een toelichting van Partenheimer op dit project is te vinden op YouTube.
Retrospectieven
In 1997 organiseert het Stedelijk Museum Amsterdam onder de noemer ‘Cantos’ een grote overzichtstentoonstelling van het werk van Partenheimer, waarna de tentoonstelling doorreist naar het Instituto Valenciano de Arte Moderno (IVAM) in Valencia.
Een jaar later, in 1998, organiseert de Staatliche Kunsthalle Karlsruhe onder de noemer ‘Fragmente’ een omvangrijk retrospectief van werk op papier uit de periode 1981 tot 1998.
In 2014 organiseert de Pinakothek der Moderne van München een overzichtstentoonstelling van werk van Partenheimer, getiteld ‘Das Archiv / The Archive’. In hetzelfde jaar is de tentoonstelling te zien in het Gemeentemuseum (het huidige Kunstmuseum) Den Haag. De ‘Axis Mundi’ vormt hier het stralend middelpunt van een rijk geschakeerd overzicht van Partenheimers werk. Galerie Häusler Contemporary in Zürich produceert naar aanleiding van deze expositie een video, te vinden op YouTube, waarin werk van Partenheimer wordt getoond en de kunstenaar voorleest uit de tentoonstellingscatalogus.
|
|
|
|
Jürgen Partenheimer, twee gecombineerde technieken uit Cantos V, 1997
Ets, litho en houtsnede, 199 x 79 cm elk
|
|
Fragmente
De catalogus bij de tentoonstelling in de Staatliche Kunsthalle van Karlsruhe bevat een aantal essays die ingaan op verschillende aspecten van Partenheimers werk. Zo gaat Karen Bork in op het creëren van werk in reeksen, waarbij ze onder meer wijst op het open karakter van Partenheimers reeksen: het is niet per se noodzakelijk de reeksen compleet en in een vaste volgorde te tonen. “This demands from the viewer an independent, creatively associative approach to the exhibited works: it is like a game in which the viewer teams up with the artist” (Schrenk & Partenheimer, 1998, p. 144).
Werner Schnell wijst, in een essay dat ingaat op de titels van Partenheimers werken, op hetzelfde aspect. Ten aanzien van Partenheimers titels stelt hij dat ze de kijker dwingen actief te worden, “to look exactly at what is visible, but also to take it as a sign. For the semantics of this sign the artist sets the framework, not least through the title and the overall title of the exhibition, but he does not prescribe the interpretation” (Schrenk & Partenheimer, 1998, p. 149).
In een essay getiteld ‘Words and images’ gaat Klaus Gallwitz in op de verwantschap tussen René Magritte en Jürgen Partenheimer: “Whilst in their art they are worlds apart, their minds are alike” (Schrenk & Partenheimer, 1998, p. 155). Ondanks het feit dat er een halve eeuw tussen de twee in zit en de een figuratief en de ander abstract werkt, delen ze volgens Gallwitz dezelfde conceptuele benadering van kunst.
John Yau’s essay ‘The identity of the line’ gaat onder meer in op de lijnen in Partenheimers werk én op de weggegumde contouren die voor de beschouwer zichtbaar blijven. “Both the lines that Partenheimer has drawn and those that he has erased compel the viewer to not only examine what is there, but also to deduce what is no longer fully there. The gap between what is there and what has been excised causes the viewer’s eye and mind to become conscious of drawing as a layered process, which involves both accretion and excavation” (Schrenk & Partenheimer, 1998, p. 157).
Ten slotte komt Partenheimer zelf aan het woord in een essay met een hoog filosofisch gehalte, dat gaat over de randen (‘edges’) in zijn werk. “In the image the appearance of the edges shows the sphere of interruption and thus the gap as part of a space of the imagination, or of pure contemplation, as Kant called it,” stelt Partenheimer (Schrenk & Partenheimer, 1998, p. 160).
|
|
Catalogue raisonné
Sinds 2020 wordt er met steun van de Stiftung Kunstfonds in Bonn gewerkt aan een Werkverzeichnis of catalogue raisonné van Partenheimers werk. Er bestaan al de nodige tentoonstellingscatalogi met belangrijke overzichten, soms al leunend tegen de Werkverzeichnis aan, zoals de catalogus over de ‘Drucke und Bücher’ van Jürgen Partenheimer tot en met 1994, die werd samengesteld naar aanleiding van de gelijknamige tentoonstelling in Kunstmuseum Bonn (Velsen, 1994). Ook bestaat er al een Werkverzeichnis van de kunstenaarsboeken waaraan Partenheimer in de periode 1970 tot 2004 heeft meegewerkt (Linsmann, 2004).
Ten slotte vormt de website www.jurgenpartenheimer.com een belangrijke informatiebron over Partenheimers leven en werk.
|
|
Bronnen
Linsmann, Maria & Jürgen Partenheimer (2004). Künstlerbücher. Werkverzeichnis 1970-2004. Keulen: Wienand.
Schrenk, Klaus & Jürgen Partenheimer (1998). Partenheimer Fragmente: Arbeiten auf Papier 1981 bis 1998. Karlsruhe: Staatliche Kunsthalle Karlsruhe.
Velsen, Nicola von (1994). Jürgen Partenheimer. Drucke und Bücher. Düsseldorf: Richter.
www.jurgenpartenheimer.com.
|
|
Ander aanbod bij Olla Art:
|
|
|
|
